In de 20ste eeuw bestaat een groot deel van het filmligapubliek uit vooruitstrevende babyboomers: maatschappelijke betrokkenheid is belangrijk. De programma ontwikkeling bij de Filmliga heeft een wat progressieve signatuur.
Begin 21ste eeuw zijn veel "boomers" inmiddels welvarende senioren en latere generaties zijn van jongs af aan voor een goed deel welvarend. Al blijven er ook groepen die niet delen in de welvaart - Nederland begint aan de 21ste eeuw welvarend en behoudend. Na de omvorming in 2011 tot Filmhuis vervaagt geleidelijk de progressieve signatuur en krijgt een meer culturele betrokkenheid de overhand.
Tot 2011: Filmliga Hengelo.
In de programma ontwikkeling ligt Het accent wat meer in het maatschappelijk engagement bij mens en maatschappij. Dit gaat verder dan enkel het vertonen van films. Film is een middel om bewustwording te vergroten en maatschappelijke betrokkenheid te stimuleren. Dit uit zich in de programmering in bijvoorbeeld bij:
- de jaarlijkse themadag;
- de Afrikaanse dag;
- lokale samenwerkingsverbanden (bijvoorbeeld CREA, Cinementaal en Amnesty International);
- de filmklassiekers zijn vaak ingebed in een retrospectief over een overleden, maatschappelijk vooruitstrevende regisseur of actrice, met een lezing over de context daarvan.
Diverse programma's bieden zo een moment van inspiratie en verdieping. Je bekijkt zo een film met andere ogen en ontdekt dingen die je anders zouden zijn ontgaan.
Ondanks het gestaag groeiend aanbod van zowel voorstellingen en filmtitels, stagneren en dalen de aantallen bezoekers en filmpashouders.
Na 2011: Filmhuis Hengelo.
De transformatie van filmliga naar filmhuis behelst méér dan alleen die naamgeving. We slaan nieuwe wegen in: de bedrijfsvoering en programmering veranderen geleidelijk. De progressieve signatuur vervaagt wat en de samenwerkingsverbanden veranderen. In de programma ontwikkeling verschuift het accent naar kunst en cultuur - een meer cultureel engagement treedt naar voren:
- In eerste instantie met deelname aan
- het BAM-festival, en
- de Week van de Amateurkunst
- Daarna is het meer themagericht
- muziek: Music & Movies;
- literatuur: Boek+Film;
- poëzie: Week van de Poëzie;
- film: Overijssels filmfestival.
Er komen ook meer momenten van plaatselijke samenwerking met een ad hoc karakter (al dan niet maatschappelijk, cultureel of commercieel van aard).
En de klassiekers die wij vertonen in het tweede decennium van deze eeuw bij Filmhuis Hengelo blijven zonder aanvullende lezingen. Het betreft een onsamenhangende, maar een juist meer diverse selectie van klassieke films. Minder verdieping, maar meer nostalgie en ontspanning.
Min of meer tegelijk vindt ook een kwalitatieve verbetering plaats bij de techniek: in 2012 vervangt nieuwe digitale techniek de traditionale analoge filmprojectie met celluloid filmrollen.
Andere veranderingen hebben een meer zakelijk accent:
- Commerciële familiefilms worden een nieuw vast aanbod in de schoolvakanties;
- Verplichte betaling voor een consumptie in het schouwburgcafé bij aanschaf van een filmkaartje ("om de ontmoeting tussen klanten te stimuleren");
- Bij de nieuwe activiteiten speelt het element van zelfpromotie sterker mee, bijvoorbeeld: de jaarlijkse buitenfilm, deelname aan festivals en aan bijvoorbeeld een mode-spektakel;
- De folders krijgen een professionele vormgeving en uitvoering (per seizoen 2018-2019).
De omvorming van de filmliga naar filmhuis is, waarschijnlijk door een combinatie van bovengenoemde veranderingen, bij het publiek een success. Groeiende aantallen voorstellingen en filmtitels gaan gepaard met groeiende aantallen bezoekers en filmpashouders.
Het derde decennium begint met enkele seizoenen covid 19 epidemie: beperkende maatregelen en lockdowns gooien de programma's in de war. Aanvang 2022 normaliseert de situatie weer.
Een onderzoek van het Filmkenniscentrum uit 2019 naar filmhuizen in vooral Overijssel laat zien dat juist de culturele functie van filmhuizen op de achtergrond lijkt te raken. In de programma ontwikkeling zou er een toenemende overlap zijn in programmering met commerciële bioscopen. Ook bij Filmhuis Hengelo:
- zijn veel bovengenoemde plaatselijke culturele samenwerkingsverbanden weer beëindigd;
- neemt de overlap met de plaatselijke commerciële bioscoop geleidelijk toe, tot 7% van de filmtitels bij het Filmhuis in seizoen 2023-2024.
Sociale verbinding en gezelligheid
Een nieuwe ontwikkeling in het derde decennium lijkt dat "de ontmoeting tussen filmliefhebbers", zoals een doelstelling van dit Filmhuis luidt, voorzichtig meer inhoud krijgt. In het verleden is dit ingevuld door het 1ste drankje bij de prijs van het filmkaartje inbegrepen in rekening te brengen. Aanvullend is er nu na de periode van de covid-19 epidemie (sinds seizoen 2022-2023):
- een stamtafel in het schouwburgcafé bij gekomen om sociale contacten te bevorderen;
- een gezellige filmquiz in het programma opgenomen;
- speciale landendagen (Italiaanse/Franse/Zweedse filmdagen), in het verleden soms gepaard gaande met lezingen, gaan nu gepaard met een gezellige gezamenlijke lunch in het schouwburgcafé;
- p.m.