Themadagen (1996 - 2014)

Verdieping: context bij films en filmprogramma’s.

 

Als Filmliga / Filmhuis Hengelo willen wij actief en zichtbaar bijdragen aan het culturele klimaat in Hengelo. Eén van onze activiteiten die past in dit streven zijn onze themadagen (van 1996 tot 2014). Op een bepaald thema vertonen wij dan twee of drie films op één dag. Soms gaat dit samen met een presentatie over dat thema (zie lezingen).
Hieronder volgt een overzicht van de mooie en interessante reeks van jaarlijkse themadagen.*)

 
Thema: De sociaal-realistische films van de Britse fimmaker Ken Loach gaan over lief en leed van de working class, falende overheidsinstellingen en soms uitzichtloze situaties. Samen met de typische Britse humor levert dit mooie en actuele cinema op. 

Laura van Zuylen (filmcriticus van De Filmkrant) geeft een presentatie met filmfragmenten van zijn werk (Zaterdag 8 maart 2014).

Wij tonen twee van Ken Loach' beste films:

In 2019 nog vertoonden wij bij Filmhuis Hengelo zijn dramafilm Sorry we missed you.

 
Thema: Film betovert en kan een heel eigen werkelijkheid oproepen, met alle emoties van dien. Deze magische werking van bewegende beelden kan voor verschillende doeleinden ingezet worden: natuurlijk voor ontspanning, schoonheid en ontroering, maar ook voor bv. informatieoverdracht of propaganda. Hoever reikt de kracht van film en hoe komt die tot stand? Hoe legt een slimme montage niet alleen een verhaallijn vast, maar tevens sferen en gevoelens?

Filmregisseur Gert de Graaff geeft hierover een presentatie (Zaterdag 9 maart 2013).

Wij vertonen de klassieker Jaws als keuzefilm van de lezinghouder, die de film ook zal inleiden. Al is het alleen al omdat je 2 uur intense spanning krijgt en maar 2 minuten haai, aldus Gert de Graaf.
 

 
Thema: Film is het medium bij uitstek om na te denken over de relatie tussen mens en machine. Films verbeelden dan een toekomst waarin mens en machine nieuwe relaties met elkaar aangaan of zelfs in elkaar opgaan. Honderd jaar filmgeschiedenis biedt uiteenlopende antwoorden over wat het betekent om mens en machine te integreren. Deze films weerspiegelen de veranderende maatschappijgeschiedenis alsook de ontwikkeling van filmgenres.

Fokko Jan Dijksterhuis (wetenschaps- en techniekhistoricus aan de Universiteit Twente) verzorgt de lezing: De mens voorbij. Een filmgeschiedenis van onze toekomst (Zaterdag 10 maart 2012).

Na de lezing volgen twee keuzefilms van Dijksterhuis:

 
Thema: Turkse filmdag: Yusuf trilogie (Zondag 20 maart 2011)
Cinema.nl schreef hierover: Voorzichtig spant de regisseur, die de drie scenario's direct achter elkaar schreef, de lijntjes tussen de verschillende films. De band tussen vader en zoon staat centraal in Honey, die tussen moeder en zoon in Milk en in Egg moet Yusuf alleen verder. - Afzonderlijk zijn de films al bijzonder, maar als drieluik staat het werk op eenzame hoogte.

  • Egg
    De dichter Yusuf keert na de dood van zijn moeder terug naar zijn geboortestadje, waar hij al jaren niet meer is geweest. De film is een prachtige, gevoelige terugkeer naar het verleden en een zoektocht naar identiteit en familiebanden.
  • Milk
    Yusuf is een dromerige tiener, die dichter wil worden en bij zijn moeder op het platteland woont. Hij ziet het liefst niks veranderen, terwijl zij juist worstelt met tradities en een nieuwe relatie aangaat.
  • Honey
    De zesjarige Yusuf leeft met zijn vader en zijn moeder in een afgelegen streek in NO-Turkije. Vol bewondering kijkt hij naar het werk van zijn vader (een imker). Yusuf gaat voor het eerst naar school waar de andere kinderen hem uitlachen omdat hij stottert. Als zijn vader op een dag niet terugkeert, doet Yusuf zijn mond niet meer open. 

 

 
Thema: de vrijheidsstrijder Ernesto 'Che' Guevara.
Een ruim vier uur durend tweeluik van Steven Soderbergh: Che part one en Che part two.

Op basis van Guevara's dagboeken vertelt regisseur Steven Soderbergh het verhaal over twee crudiale episodes uit het leven van de Argentijnse arts en revolutionair:

  • deel 1: de drie jaar durende en uiteindelijk succesvolle campagne om de macht op Cuba te veroveren, en
  • deel 2: Guevara's poging om dat tien jaar later te herhalen in Bolivia, waar het uitdraait op een totale mislukking.

Vanuit historisch oogpunt zijn de films vrij accuraat. Sommigen zien in dit tweeluik een fascinerende kroniek van een revolutionaire idealist die vastloopt in de weerbarstige werkelijkheid. Anderen zien een opgepoetst beeld van een marxistische dogmaticus, die met liefde ideologische tegenstanders over de kling jaagt.

Hans Achterhuis, voormalig Denker des Vaderlands, verzorgt tussen beide films door, een lezing over Idealen en utopiën (Zaterdag 6 maart 2010).

 

 
Thema: retrospectief van de Italiaanse actrice Anna Magnani
Anna Magnani (1908-1973) is een van de meest bejubelde actrices ter wereld: de cinematografische belichaming van moeder aarde: rauw, sensueel, gepassioneerd, explosief maar ook kwetsbaar. Zij laat een indrukwekkende erfenis na en vertegenwoordigt precies dát wat Hollywood zelden voortbrengt: authenticiteit. Filmdiva Bette Davis noemt haar de grootste actrice die ik ooit gezien heb en de bekende filmcritica Pauline Kael vindt haar de meest echte van alle actrices.

Een korte reeks van drie films met deze actrice geeft ook een goed beeld van de naoorlogse Italiaanse cinema. Bekende regisseurs van het Italiaanse neorealisme hebben haar talent herkend en haar in hun beroemde films laten schitteren.

Een geplande lezing door Dana Linssen (Hoofdredacteur van De Filmkrant van 1998 - 2019) over Anna Magnani kon helaas niet doorgaan. De dag is zonder de lezing gehouden (Zaterdag 21 maart 2009).

 

 
Filmpashouders ontvangen t.z.t. het programma van deze dag (Zaterdag 1 maart 2008).

 
Door de intensieve migratie in de afgelopen eeuw is de botsing der culturen een steeds weerkerend thema geworden. Niet alleen in de dagelijkse discussie, ook in veel films en tv-series komt het thema voortdurend terug. Welke conflicten liggen er aan die botsing ten grondslag?

Tijdens de "studiedag" willen wij vooral focussen op conflicten in gezins- of familieverband en binnen persoonlijke relaties. Binnen de klassieke samenleving - voor zover die in werkelijkheid al bestond - zijn wij er aan gewend dat gezinnen weliswaar worden geteisterd en verrijkt door generatieconflicten. Maar die generatieconflicten hebben zich geïntensiveerd tot culturele conflicten met een directe neerslag op heersende normen en waarden. Dat geldt voor het geïmmigreerde gezin, het geldt ook voor de samenleving als geheel. De vanzelfsprekendheid van heersende normen en waarden wordt op een nieuwe en onverwachte manier aan de orde gesteld.

Om dit zo actuele probleem te verhelderen laten we tijdens de filmdag een drietal toonaangevende films zien waarin die conflicten zeer treffend worden uitgewerkt. Tegelijkertijd willen we reflecteren op de manier waarop dit gebeurt en de wijze waarop de makers van de films de toeschouwer bij het conflict betrekken.
Drie films op bovengenoemd thema zijn vertoond:

Tevens hield in Gerwin van der Pol (docent mediastudies, Universiteit van Amsterdam) een lezing: De toeschouwer geconfronteerd (Zaterdag 17 maart 2007).

 
Op deze dag stond de documentaire centraal en zijn een aantal bekroonde IDFA documentaires vertoond (Zaterdag 4 februari 2006 ).

 
Filmpashouders ontvangen t.z.t. het programma van deze dag.  

 
Thema: Dag van de Duitse film
In samenwerking met CREA bieden wij: Een kijkje bij de buren. Als bijzondere gast is de hoofdrolspeler aanwezig van de film Herr Schmidt und Herr Friedrich. Ook zijn er op deze dag ook enkele lezingen.

Wij vertonen vier Duitse films (Zaterdag 21 februari 2004):

 
Thema: Japanse cinema
Het Overijssels Filmoverleg OFO organiseert een studiedag: een verkenning naar de wortels van het unieke karakter van de Japanse film. Tegen de achtergrond van de cultuurgeschiedenis en met name het theater, komen de films van enkele cineasten aan de orde.

Wim Franssen (docent film en filmgeschiedenis van de Stichting MEI) verzorgt twee minilezingen (Zaterdag 24 februari 1996).

Wij vertonen twee recente Japanse films van twee zeer uiteenlopende regisseurs, zowel qua thematiek als qua generatie:

 

*) Het overzicht hierboven is incompleet - het is samengesteld aan de hand van de oude programmafolders van het Filmhuis uit de periode 1990 t/m 2019. Helaas vermelden de oude folders van het Filmhuis niet altijd wat het programma van die dag zou worden, of wat zelfs maar het thema van die dag zou zijn. Verwezen werd dan naar nadere informatie die later nog aan de filmpashouders zou worden toegezonden.